Fraude in de zorgsector komt in verschillende vormen voor. In onze vorige blog bespraken we hoe medewerkers patiëntendossiers onterecht inzien, valse bezoekrapporten indienen of zelfs met valse diploma’s aan de slag gaan. Maar er is nog een zorgwekkende vorm van misbruik die vaak onder de radar blijft: medicatiediefstal.
De combinatie van een hoge werkdruk, personeelstekorten en laagdrempelige toegang tot medicatie maakt de zorgsector extra kwetsbaar. Soms gaat het om kleine hoeveelheden medicijnen die medewerkers meenemen voor eigen gebruik, zoals pijnstillers of slaapmedicatie. Maar er zijn ook ernstigere gevallen waarin medicatie structureel verdwijnt, soms zelfs met directe gevolgen voor de patiëntenzorg.
Hoe groot is dit probleem en wat kun je als zorginstelling doen om medicatieveiligheid te waarborgen?
Toename van medicatiediefstal door zorgpersoneel en criminele netwerken
Het aantal meldingen van medicatiediefstal binnen zorginstellingen neemt toe. In sommige gevallen gaat het om individuele medewerkers die medicatie voor eigen gebruik meenemen, vaak vanwege stress, slaaptekort of een verslaving. Maar steeds vaker zien we georganiseerde diefstal door criminele netwerken.
Deze netwerken maken misbruik van personeelstekorten en infiltreren zorginstellingen met valse diploma’s en identiteiten. Eenmaal binnen verschaffen ze zichzelf toegang tot medicatievoorraden, waarna medicijnen verdwijnen en op de zwarte markt belanden. Het gaat hier niet alleen om pijnstillers en slaapmedicatie, maar ook om sterkere middelen zoals opioïden, die in de illegale handel veel geld waard zijn.
Wat gebeurt er als medicijnen worden vervangen door placebo’s?
Een van de meest verontrustende vormen van medicatiediefstal is het verwisselen van medicijnen door placebo’s of onschuldige vloeistoffen. Dit kan levensbedreigende gevolgen hebben voor patiënten, vooral als het gaat om medicatie zoals insuline, bloedverdunners of pijnstillers voor ernstig zieke patiënten.
In sommige gevallen wordt dit pas ontdekt als een patiënt onverwacht achteruitgaat en verder onderzoek wordt gedaan naar de medicatie die hij of zij heeft ontvangen. Dit benadrukt hoe belangrijk het is om medicatiebeheer streng te reguleren en signalen van afwijkend medicijngebruik serieus te nemen.
Het belang van aangifte en interne controles
Zorginstellingen aarzelen vaak om aangifte te doen bij medicatiediefstal. Dit komt doordat ze reputatieschade willen voorkomen of omdat ze het intern willen oplossen. Toch is het belangrijk om misstanden niet te laten passeren. Zonder duidelijke actie kunnen medewerkers die zich hieraan schuldig maken ongestoord verdergaan bij een andere organisatie.
Door aangifte te doen en samen te werken met opsporingsdiensten, wordt medicatiefraude niet alleen binnen de eigen instelling, maar ook op bredere schaal bestreden. Daarnaast moet het verbeteren van interne controles hoog op de agenda komen te staan. Regelmatige audits, medicijnregistratie en strengere toegangscontroles kunnen helpen om misstanden eerder op te sporen en te voorkomen.
Hoe zorg je voor een veilig medicatiebeheer?
Medicatiediefstal is niet volledig te voorkomen, maar je kunt als zorginstelling wél maatregelen nemen om het risico te verkleinen. Een aantal belangrijke aandachtspunten:
Strengere toegangscontroleBeperk de toegang tot medicijnkasten en werk met persoonlijke autorisaties. Een helder registratiesysteem helpt om bij te houden wie welke medicatie heeft uitgegeven.
Regelmatige audits en controlesDoor medicatievoorraden structureel te controleren en afwijkingen direct te signaleren, verklein je de kans dat medicatiediefstal onopgemerkt blijft.
Bewustwording binnen teamsMaak medicatieveiligheid een vast onderdeel van teamoverleggen en geef medewerkers de ruimte om vermoedens van misstanden te bespreken.
Ondersteuning bij werkdruk en verslavingsproblematiekMedewerkers die worstelen met hoge werkdruk of een verslaving, hebben baat bij begeleiding. Een open en ondersteunende werksfeer kan helpen om problemen tijdig te signaleren en bespreekbaar te maken.
Medicatieveiligheid begint bij bewustzijn
Medicatiediefstal wordt nog te vaak onderschat, terwijl de gevolgen groot kunnen zijn. Door als zorginstelling actief in te zetten op preventie, controles en een veilige meldcultuur, kun je de risico’s aanzienlijk verkleinen.
Vind je het prettig om eens te sparren op het gebied van fraude in de zorgsector? We denken graag met je mee.