Fraude in de zorg? Dat associëren we vaak met externe partijen: declaratiefraude door malafide zorgbureaus of zorgverzekeraars die misbruik tegengaan. Maar de realiteit is dat een groot deel van de fraude binnen zorginstellingen wordt gepleegd door eigen medewerkers. En dat is precies waar het probleem zit: het wordt vaak niet herkend, laat staan aangepakt.
Werkgevers in de zorgsector vertrouwen op hun mensen, en terecht. Toch maakt juist dat vertrouwen organisaties kwetsbaar. Personeelskrapte, hoge werkdruk en financiële stress creëren een voedingsbodem voor onethisch gedrag. Soms uit dat zich in kleine dingen, zoals het meenemen van medische materialen of onterecht gedeclareerde overuren. Maar soms gaat het verder naar valse bezoekrapporten, misbruik van patiëntendossiers en identiteitsfraude.
Fraude in de zorg is een groeiend probleem
De afgelopen jaren zijn er steeds meer signalen dat fraude binnen zorginstellingen toeneemt. Onderzoek wijst uit dat zorgpersoneel steeds vaker patiëntendossiers raadpleegt zonder medische noodzaak. Daarnaast zijn er gevallen waarin medewerkers op papier zorg leveren, terwijl dat in werkelijkheid niet gebeurt. Dat is niet alleen financieel schadelijk voor een organisatie, maar kan ook directe gevolgen hebben voor de kwaliteit en veiligheid van zorg.
Ook zien we nog een andere trend: medewerkers die zich met valse diploma’s of onder een andere identiteit bij een zorginstelling aanmelden. Vaak zijn dit criminelen die slim inspelen op het personeelstekort. Ze worden aangenomen zonder gedegen screening en verdwijnen weer zodra er vragen worden gesteld, soms met een ziektewetuitkering op zak.
Waarom een VOG alleen niet genoeg is
Veel zorginstellingen vertrouwen bij de screening van personeel op een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) en een diploma. In de praktijk blijkt dat dit lang niet altijd genoeg is. Een VOG zegt iets over iemands verleden, maar niet over intenties in de toekomst. En diploma’s? Die blijken steeds vaker vervalst of afkomstig van onbetrouwbare instanties.
Wat gebeurt er als iemand met een vervalst diploma een medische handeling uitvoert? Of als een medewerker toegang heeft tot patiëntendossiers, terwijl hij of zij daar niets te zoeken heeft? Dit zijn risico’s die directe impact hebben op cliënten, collega’s en de organisatie als geheel.
Wat kun je als zorginstelling doen?
Fraude en integriteitsschendingen kun je niet volledig voorkomen, maar je kunt ze wel vroeg signaleren. Dit begint met een kritischere blik op de eigen processen. Een paar belangrijke aandachtspunten:
Striktere screening bij sollicitatiesControleer niet alleen een VOG en diploma, maar bel ook referenties na en verifieer diploma’s bij de instantie die ze heeft afgegeven.
Bewustwording en meldcultuurZorg dat medewerkers weten hoe ze signalen van fraude kunnen herkennen en bespreekbaar maken, zonder angst voor negatieve gevolgen.
Regelmatige interne controlesVoer audits uit op patiëntendossiers en declaraties om patronen van misbruik tijdig te signaleren.
Duidelijk beleid bij fraudeMaak inzichtelijk welke stappen worden gezet bij een vermoeden van fraude en onderneem actie, inclusief aangifte bij de politie indien nodig.
Fraude aanpakken begint bij bewustwording
De zorgsector is gebaseerd op vertrouwen. Maar vertrouwen mag geen blinde vlek worden. Door bewuster om te gaan met screeningsprocedures en frauderisico’s tijdig te signaleren, kun je als zorginstelling veel problemen voorkomen.
Wil je weten hoe je je organisatie beter kunt beschermen tegen fraude? Neem contact met ons op en we denken graag met je mee.
Ook interessant: Pas op! Ook oplichtingspraktijken in zorginstellingen.