Meer meldingen en een groeiende omvang: letselschade is in zorginstellingen al een aantal jaren een zorgenkindje. Deze dubbele groei heeft onder meer als oorzaak dat de verzorgingshuizen verpleeghuizen zijn geworden. Mensen komen op een later moment in hun leven en daardoor met een stijgende zorgbehoefte in de zorg terecht. Dus de zorgzwaarte neemt toe, de beschikbaarheid van zorgpersoneel neemt juist af. De druk op beschikbare mensen neemt toe, het risico op incidenten eveneens en bij elkaar opgeteld geeft dat een slechter letselresultaat.
De medewerker centraal
Uit gesprekken die we de afgelopen tijd hebben gevoerd met diverse zorginstellingen met een hoge letselschaderekening en andere betrokken partijen, blijkt een aantal zaken:
Zorginstellingen hebben niet altijd in de gaten dat het aantal meldingen en de omvang van hun letselschade groeit.
Deze instellingen schrikken ervan dat zij in negatieve zin afwijken van de benchmark.
MIC en MIM
Het is goed om te beseffen dat de letselschades die wij bij Sovib binnenkrijgen, maar een topje van de ijsberg vormen: er vinden meer incidenten met cliënten en medewerkers plaats dan dat bij ons wordt gemeld. Ook daarom zitten we om tafel met verschillende partners om inzage te krijgen in het aantal MIC- en MIM-meldingen, respectievelijk Melding Incidenten Cliënten en Melding Incidenten Medewerkers. In de zorgsector is het verplicht om elk incident vast te leggen, ook als een incident geen schade tot gevolg heeft. Ook bijna-incidenten. We weten dat deze meldingen niet altijd worden gedaan en daar zijn ook weer redenen voor aan te wijzen. Toch is het belangrijk om behalve het topje ook de rest van de ijsberg te bekijken en te onderzoeken. Zijn er patronen te herkennen? Uiteindelijk is het doel om een veilige omgeving te creëren voor cliënten en medewerkers om zo tot minder incidenten te komen.
Wat betekent dit?
Mensen die in de zorg gaan werken, hebben bijna altijd werkelijk hart voor de zaak. Het gevolg daarvan is dat zij regelmatig over hun eigen grenzen gaan. Ze weten dat ze soms bepaalde hulpmiddelen moeten gebruiken om hun werk te verlichten, of dat ze even op een collega moeten wachten om te assisteren. Maar soms ontbreekt de tijd of is de situatie zodanig, dat de zorgmedewerker toch over de eigen grens stapt, en daarmee over de grens van veiligheid om de cliënt te helpen. Nobel, maar juist daar ontstaan incidenten. Zeker, soms zijn situaties vol met dilemma’s. Denk aan een afdeling met dementerende mensen, die met decorumverlies kampen en zorgmedewerkers onheus bejegenen. Vind je dat als team onacceptabel en luister je naar je medewerkers? Of vindt het team dat dit ‘erbij hoort’? Het is een lastig evenwicht, maar het kan er wel toe leiden dat medewerkers zich alleen voelen staan en uit de zorgsector stappen. Met de CAO, die in lijn is met het manifest ‘De medewerker op 1’ wordt in ieder geval aangegeven dat de stem en mening van de medewerker serieus moet worden genomen. Tegelijkertijd is daarvoor een ingrijpende cultuurverandering nodig en dat is zeker geen eenvoudige opgave. Het manifest gaat vooral over financiële zaken en gaat minder in op veiligheid. Terwijl juist daar waarschijnlijk de sleutel ligt om medewerkers betrokken te houden en dat is broodnodig, want de zorgdruk neemt verder toe, het aantal zorgmedewerkers én mantelzorgers neemt af. Het gaat ook om de bereidheid van zorgorganisaties en leidinggevenden om met de bril van veiligheid naar allerlei situaties te kijken. Dat vraagt inderdaad om een andere cultuur en meer empathie. Denk aan het werk van bijvoorbeeld de brandweer: denk éérst aan je eigen veiligheid voordat je een ander gaat helpen. Dat is een voorbeeld van hoe de zorg zou kunnen of moeten gaan werken.
Wat kunnen wij doen?
We vertelden al over een aantal zorgorganisaties waarmee we in gesprek zijn. Dat is belangrijk om te ontdekken of hun problemen en uitdagingen representatief zijn voor de sector. Door dit topje van de ijsberg te ontleden, hopen we te ontdekken wat er verder speelt. Verder bekijken we hoe de MIC- en MIM-processen eruit zien. Is er alleen een melding en verder niets? Of wordt er daadwerkelijk op gehandeld? Dus doe je het alleen voor de administratie of wil je er echt iets van leren? Daarbij beginnen we met een blanco blad om te bekijken wat er voortkomt uit de vele meldingen. Groot of klein: bijna alle zorgorganisaties hebben waarschijnlijk met dezelfde situaties te maken. Daar kunnen we met z’n allen van leren door informatie te delen. Ja, we zijn ons ervan bewust dat het tijd kost om een cultuur te veranderen. Maar door een eerste stap te zetten is het mogelijk.
Onze deur staat open!
Laten we met elkaar in gesprek gaan en samen bekijken waar mogelijkheden en kansen liggen. We zijn er om de zorgsector te helpen met het beheren van hun risico’s. De koffie staat klaar en onze deur is open. Neem gerust contact met ons op!